5 największych błędów popełnianych podczas karmienia łyżeczką i 7 złotych zasad przejścia do pokarmów stałych

Karmienie łyżeczką z neurologopedycznego punktu widzenia. Smak. #5zmySLÓWmam

Ściąganie pokarmu z łyżeczki, połykanie, odgryzanie, gryzienie i żucie to bardzo ważne umiejętności w życiu bobasa. Z moim 5-miesięcznym Franiem jestem właśnie na etapie karmienia łyżeczką. Tak więc mama neurologopeda bierze się za rozszerzanie diety drugiego syna.

Przejdę więc do konkretu – o co z tym karmieniem łyżeczką chodzi?

I. Dlaczego karmienie łyżeczką jest takie ważne?

1. Te same mięśnie od jedzenia i od mowy

Jedzenie to proces, który angażuje m.in. język, wargi, podniebienie miękkie i staw staw skroniowo-żuchwowy. Te same części jamy ustnej biorą także udział w procesie artykulacji, czyli prościej, w wypowiadaniu słów, które zostaną pomyślane w głowie. Sprawność języka, warg, czy dobra motoryka stawu skroniowo-żuchwowego wpływają na prawidłową mowę. Sprawność tę dziecko kształtuje już od pierwszych chwil na świecie.

Karmienie łyżeczką jest równie ważne, jak np. blw. Oto historia Zuzi z AlaantkowegoBLW i jej przygoda z łyżeczką, o tutaj.

2. Wygaszanie odruchów infantylnych

Początkowo niemowlę ssąc pierś mamy, ćwiczy bardzo mocno język. Połykanie dziecka w czasie karmienia piersi nazywane jest połykaniem infantylnym (niemowlęcym). Podczas niego język leży płasko na dnie jamy ustnej, a jego czubek znajduje się w kontakcie z wargami (czyli miedzy dziąsłami/zębami), a mięśnie warg mocno się zaciskają i wygląda to mniej więcej tak:

W połykaniu dorosłym język przylega do podniebienia, szczęki są zaciśnięte, a wargi nie zaciskają tak mocno, a język jest za górnymi zębami/dziąsłami.

Przetrwanie niewłaściwego wzorca połykania może powodować trudności w mowie, np. seplenienie. Karmienie łyżeczką uczy dojrzałego wzorca połykania.

3. Zalety karmienia łyżeczką:

• uczy przesuwać pokarm w ustach przy użyciu języka – język to mięsień i to on odbywa intensywny trening podczas karmienia łyżeczką,

• uczy połykać płyn / pokarm podany inaczej niż z piersi czy butelki, więc powoli przygotowuje do tzw. „połykania dojrzałego” (w przeciwieństwie do „połykania wczesnodziecięcego” ),
• pozwalana nabyć nową umiejętność,

• pozwala poznać różne konsystencje i faktury pokarmów, różne smaki,
• ćwiczy ruchy żujące dziąseł (skoordynowane sekwencje ruchów w stawach żuchwowo-skroniowych – a te skoordynowane sekwencje to także domena rozwoju intelektualnego).

II. Prawidłowe karmienie łyżeczką

1. Karmienie łyżeczką: odpowiedni czas

Zgodnie z najnowszymi zaleceniami jest to czas pomiędzy 5 a 6 miesiącem życia. Najważniejsza jest jednak gotowość dziecka, np. otwieranie ust podczas zbliżania łyżeczki.

2. Karmienie łyżeczką: odpowiednia konsystencja pokarmu

Na początku podajemy gładkie puree. Jeśli zależy nam na karmieniu mlekiem matki, do odciągniętego pokarmu możemy dodać np. odrobinę kleiku ryżowego. Co ważne, później konieczne przechodzimy od papek poprzez pokarmy mniej zmiksowane, ugotowane warzywa do pokarmów twardych – to bardzo istotne dla ćwiczenia artykulatorów (czyli narządów mowy – i jedzenia zarazem).

3. Karmienie łyżeczką: odpowiednia pozycja

Dziecko, które nie siedzi, nie powinno być sadzane na siłę, ani podpierane poduszkami. Najwygodniej rozpocząć przygodę z karmieniem, np. w leżaczku.

Z mojego doświadczenia, łatwiej jest siedzieć nieco niżej linii wzroku dziecka, tak, by delikatnie pochylało głowę, taka pozycja ułatwia połykanie.

4. Karmienie łyżeczką: dobór łyżeczki

Łyżeczka powinna być płaska, dobra może być np. szpatułka. Chodzi o to, żeby dziecko zbierało pokarm z łyżeczki/szpatułki za pomocą górnej wargi, dzięki temu, tak bardzo prosto mówiąc, ćwiczy buzię.

Unikamy głębokich łyżeczek, takich chochelek, ponieważ utrudniają one aktywne pobieranie pokarmu przez dziecko.

5. Karmienie łyżeczką: technika karmienia

• nakładamy puree na 1/3 szpatułki/łyżeczki,
• przenosimy ją poziomo w kierunku ust dziecka
• opieramy szpatułkę o dolną wargę dziecka, nieco wkładając ją do ust,
• dziecko powinno otworzyć usta,
• i teraz najważniejsze: dziecko powinno samo górną wargą ściągnąć pokarm z łyżeczki.
• jeśli dziecko jeszcze nie zjadło, opieramy dół szpatułki/łyżeczki o środek języka, to pobudzi odruch połykania,
• jeśli nadal jest problem, można domknąć wargi dziecka i przesunąć palcem pod brodą, w kierunku szyi – to również pobudza proces połykania.

III. Błędy w karmieniu łyżeczką

• wycieranie pokarmu o górną wargę – sprawia, że dziecko nie ma okazji trenować motoryki warg. Ten błąd pojawia się najczęściej! Wiadomo, tak jest szybciej, jednak chociaż przynajmniej od czasu do czasu warto zadbać o to, by dziecko jadło aktywnie,
• wlewanie pokarmu w dziecko,
• sadzanie w krzesełku, mimo braku gotowości do siedzenia,
• używanie głębokich łyżeczek,
• pozwalanie, by dziecko ssało łyżeczkę.

IV. Problemy z karmieniem łyżeczką

Zdarza się, że:

• przy karmieniu u dziecka pojawia się odruch wymiotny,
• dziecko przy połykaniu pokarmu krztusi się,
• dziecko oddycha przez otwartą buzię, co utrudnia karmienie,

• bardzo często ma uchylone usta i wysunięty na zewnątrz język, co może świadczyć np. o obniżonym napięciu mięśniowym,
• dziecko ma problemy z budową aparatu mowy: zbyt krótkie wędzidełko, rozszczep podniebienia, albo podniebienie gotyckie.

W takich przypadkach już domowe ćwiczenia mogą nie wystarczą, należy udać się do neurologopedy, który np. wdroży karmienie terapeutyczne, zajmie się skróconym wędzidełkiem, czy popracuje nad napięciem mięśniowym.

Pamiętajcie! Karmienie łyżeczką to dobre ćwiczenie aparatu mowy. Tak samo jak karmienie piersią, trening picia z kubka (o tym już pisałam tutaj), nauka odgryzania, gryzienia, żucia i metoda blw, o czym na pewno będę jeszcze pisała, bo właśnie w najbliższym czasie właśnie te aktywności czekają mnie i Frania 🙂 Tak więc ciąg dalszy nastąpi 🙂

Jeśli te informacje były dla Was przydatne, udostępnijcie je dalej, może jeszcze komuś się przydadzą.

Pozdrawiamy,

Justyna, Tymuś i głodny Franio 🙂